Na Pogórzu Przemyskim znajdują się dwie wsie, których nazwa zaczyna się od słowa Tyrawa. Nad Sanem leży Tyrawa Solna, przy DK 28 leży z kolei Tyrawa Wołoska. Między nimi zaś znajduje się kilka wsi, w tym opisywany dziś Hołuczków. Jest to jedna ze starszych wsi na tych ziemiach, ponieważ lokowano ją w 1340 r. W początkach XV w. należy do Mikołaja Czeszyka, później stanowi własność Jana Tyrawskiego z Mrzygłodu. Później staje się własnością Ossolińskich, Urbańskich, Krajewskich, przechodząc z rąk do rąk. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wydawany od 1880 r. w III tomie informuje, że w Hołuczkowie mieszkało 340 grekokatolików i 53 rzymskich.
Z Hołuczkowa pochodził Aleksander Rybicki, (1904-1983) polski etnograf, pomysłodawca i pierwszy dyrektor Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Po II wojnie, w wyniku ataków UPA zginęło tu 11 Polaków, spalono 150 zabudowań opuszczonych przez przesiedleńców.
We wsi znajduje się dawna cerkiew grekokatolicka, powstała w 1858 r. pod wezwaniem św. Paraskewii. Jej budowniczym był miejscowy majster ciesielski Konstanty Mielnik. W jej kształcie widać zasady reformy józefińskiej - prosta architektura ludowa z elementami klasycystycznymi. Bardzo podobną cerkiew wybudowano w podobnych czasach w Tyrawie Solnej.
Świątynia jest orientowana o konstrukcji zrębowej, szalowana deskami. Bryła trójdzielna, każda z części na planie kwadratu, kryta osobnymi dachami. Do babińca dostawiona jest dwukondygnacyjna wieża podzielona gzymsem, zwieńczona namiotowym dachem z baniastym hełmem ze ślepą latarnią. Nad nawą kolejna baniasta wieżyczka, w podobnym stylu do zwieńczenia wieży. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, po obu jego stronach zakrystie.
Wewnątrz stropy płaskie. Nawa oddzielona jest od babińca arkadą w kształcie oślego grzbietu. Ściany i strop pokryte polichromią - na ścianach święci, na stropie nawy Wniebowstąpienie oraz Ewangeliści, na stropie babińca scena Zwiastowania. Autor polichromii, chcąc nadać pozory wnętrza świątyni murowanej, użył do tego elementów iluzjonistycznych. Zachował się niemal kompletny ikonostas.
Swój pierwszy remont przeszła w latach 1902-08, od 1946 r. używana jest jako filialny kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Mikołaja - to filia parafii w Tyrawie Wołoskiej. Kolejne remonty to 1969, 2000 oraz w ostatnich latach, w czasie którego zmieniono kolorystykę świątyni. Ściany pomalowano na niebiesko, zostawiając srebrne blachy dachowe. Jest to nawiązanie do mody, która pojawiła się na wsi końcem XIX wieku, gdy pojawiły się w miarę tanie, kolorowe farby, pozwalające na ozdabianie świątyń.
W otoczeniu dawnej cerkwi zwraca uwagę figura modlącej się Matki Bożej, stojąca przy chodniku otaczającym budowlę. Wykonana jest w piaskowcu, lokalna tradycja przekazuje, że została ona pewnego dnia wyrzucona na brzeg przez wezbrany potok Tyrawka. Nie wiedząc, skąd pochodzi, postawiono ją na kolumnie przy świątyni.
Do poczytania!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz