26 października 2025

Wysunięta na północ - Blizianka

Do 1947 r. ludność ruska zamieszkiwała tereny pogórza strzyżowskiego. Ci, którzy mieszkali między Krosnem a Strzyżowem nazywani byli "Zamieszańcami". Była to grupa etniczna odrębna od Łemków, pozostająca pod silnym wpływem ludności polskiej. To właśnie od tego wymieszania kultur nazywano ich zamieszanym narodem. Ale dziś nie o Nich, bo na wschód od Strzyżowa też znajdowały się wsie ruskie, jednak ich ludność nie należała do grupy Zamieszańców, ani też nie tworzyła osobnej grupy etnograficznej. W ten właśnie sposób trafiamy do Blizianki. 


Ta nieduża wieś leży na Pogórzu Dynowskim, niedaleko od Niebylca - najłatwiejszy dojazd do właśnie stamtąd. Jej początki sięgają czasów Władysława Jagiełły, legenda głosi, że wieś założyli Kozacy wzięci w niewolę i osadzeni na tych terenach, jednak nie ma to pokrycia w źródłach historycznych. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1491 r., właścicielem wówczas był Piotr Machowski. Na przełomie wieków XIX i XX, wieś należała do rodziny Zborowskich, znajdowała się w niej karczma i dwa folwarki - dworski i popi. Rok 1943  przyniósł wysiedlenie ludności żydowskiej do getta w Rzeszowie, po zakończeniu wojny ludność grekokatolicka została przesiedlona do ZSRR lub na Ziemie Odzyskane.

W centralnej części wsi, niedaleko nowego kościoła znajduje się dawna cerkiew nosząca wezwanie Zaśnięcia Bogarodzicy. Została wybudowana w 1865 roku (inne źródła mówią o 1870), na miejscu wcześniejszej, także drewnianej cerkwi pochodzącej z 1630 r. Najważniejszą przebudowę w swojej historii przeszła w latach 1927 - 1932, gdy odbudowaną ją po pożarze z 1925, który strawił część konstrukcji. Po 1947 r., do czasu wybudowania nowego kościoła, służyła jako kościół parafialny rzymskokatolickiej parafii p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego.  Obecnie zadbana i wyremontowana (akurat jak byłem, to przechodziła remont) nie jest używana w celach kultu. 





Jest to prosta budowla orientowana, jednoprzestrzenna, na rzucie prostokąta zamkniętego trójbocznie. Konstrukcja zrębowa obita jest całkowicie gontem, także jednokalenicowy dach jest tak samo kryty. Nad nawą mała wieżyczka kryta blachą. Kamienną podmurówkę osłania fartuch z gontu. 


Wewnątrz można zobaczyć XX wieczną polichromię figuralną pokrywającą ściany i sufit. Z historycznego wyposażenia zachowały się organy, konfesjonały, ławki oraz ikona Trójcy Świętej. Barokowy prospekt organowy (ta ściana frontowa organów) przeniesiona została do nowego kościoła.



Do poczytania!

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz