O jakich to Horniaków chodzi? To nie nazwisko, a raczej określenie. Musimy pamiętać o tym, że tereny mniej więcej od okolic Szczawnicy, aż po Komańczę (a dokładnie po rzekę Osławę) zamieszkane były przez Łemków. To też nie był wtedy jednolity naród - w zależności od regionu, gdzie mieszkali, to nosili różne nazwy. I tak tych, którzy mieszkali pomiędzy Krosnem a Sanokiem, nazywano Górniakami, albo Horniakami.
Tym sposobem trafiamy do Wróblika, dużej wsi położonej w Dołach Jasielsko- Sanockich. Administracyjnie jest podzielona na dwie części, z przyrostkami Szlachecki i Królewski. W obu tych częściach znajdują się dawne cerkwie, ale dziś będzie tylko o tej we Wróbliku Szlacheckim.
Pierwszy raz wieś pojawia się w dokumentach pod nazwą Targowiska w 1494 r. Dwadzieścia lat później nazywa się Targowce. Na przełomie XVIII i XIX wieku wieś należy do Ignacego Grodzickiego herbu Łada, później drogą mariażu przechodzi w ręce rodziny Wiktorów. W latach 80 XIX wieku przez wieś przechodzi linia kolejowa (Linia Transwersalna), ale stacja nosi nazwę Rymanów (mieszczanie Rymanowscy nie chcieli kolei, żeby im nie brudziła miasteczka, więc domagali się odsunięcia linii). Przy okazji przy stacji wybudowano zbiorniki na ropę naftową, którą wydobywano w kilku pobliskich szybach naftowych. Wspomniane zbiorniki stały się celem akcji dywersyjnej AK - 28 lutego 1944 r. wysadzono je w powietrze - pożar 270 ton ropy widziano w promieniu wielu kilometrów.
Pierwsze lata powojenne przyniosły ataki OUN-UPA, które przyniosły śmierć 7 Polaków i spalenie 102 gospodarstw połemkowskich. Akcji Wisła tu nie miała miejsca, ponieważ mieszkańcy sami wyjechali wcześniej na tereny ZSRR.
Trochę na uboczu od głównej części wsi znajduje się dawna cerkiew grekokatolicka Zaśnięcia Bogarodzicy. Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, klasyfikowana jako typ łemkowski północno- wschodni. Stąd struktura trójdzielna, prezbiterium zamknięte wielobocznie, nawa szersza, nad niewielkim babińcem nabudowano wieżę o konstrukcji słupowej. Całość kryta dachem dwukalenicowym blaszanym dachem. Część wieży obita blachą. Nad prezbiterium i nawą wieżyczki z baniastymi hełmami, podobnie wygląda hełm na wieży.
Cerkiew powstała w 1863 lub 1869 r., w 1871 r. została przyozdobiona polichromią. Pierwszy większy remont przeszła w 1923 r., później w latach 80 XX wieku. Od 1945 r. pełni funkcję kościoła filialnego parafii w pobliskim Wróbliku Królewskim.
W prezbiterium pozorne sklepienie zwierciadlane, w nawie i babińcu stropy płaskie. Ciekawostką jest przegroda między nawą i babińcem, w formie zrębowej ściany z przejściem pośrodku. Tego typu rozdział między częściami dla kobiet i dla mężczyzn stawiano do XVIII wieku, później zaniechano wznoszenia tego typu ścianek, nawet w wielu starszych je wycinano. Tym bardziej taka ściana w XIX wiecznej świątyni jest ewenementem.
Wnętrze ozdabia polichromia architektoniczno- figuralna polichromia wykonana przez Pawła Bogdańskiego, odnowiona w 1923 przez Michała Bogdańskiego. Zachowały się fragmenty ikonostasu: pełny rząd Deesis i proroków, kilka prazdników oraz ikony namiestne: św. Mikołaja i Wniebowzięcie NMP, przedstawione w zachodnim stylu. W ołtarzu współczesny obraz Serca Pana Jezusa, zgodny z obecnym wezwaniem świątyni.
Przy dawnej cerkwi znajduje się murowana dzwonnica na planie ośmioboku, w której znajduje się dzwon z 1711 r. Sama dzwonnica ma ciekawe, kopulaste zwieńczenie kryte blachą. Uważny obserwator zauważy, że na dzwonnicy znajduje się krzyż wschodni (zwany często prawosławnym, z poprzeczkami), a na baniach na świątyni są już krzyże łacińskie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz