Będąc w Ustrzykach Dolnych, siedzibie powiatu bieszczadzkiego, warto wyskoczyć 3 km na południe, do wsi Równia. Najpiękniejszym zabytkiem w miejscowości jest dawna drewniana cerkiew, jedna z tych, które może nie są w czystym stylu bojkowskim, ale jest jej niedaleko do tego.
Kim byli Bojkowie? Była to grupa etniczna, zamieszkująca Bieszczady, na dzisiejszym terytorium Polski, Ukrainy i Słowacji. Grupa ta powstała na skutek kolonizacji wołosko- ruskiej. Osadnicy przybywali głównie ze wschodu i północy, stąd Bojkowie uchodzili za grupę najbardziej ruską. Była to kultura archaiczna - w latach 30 wieku obliczano, że Bojkowie są opóźnieni w stosunku do sąsiednich Łemków nawet o 100 lat. Sama nazwa "Bojko" była znana już w XVII w., jednak jej źródłosłów nie jest jasny. Prawdopodobnie wzięła się od handlarzy wołami i solą, chociaż wywodzi się ją od słowa "boj" - zdawkowego potwierdzenia, używanego przez tych ludzi. Co ważne, dla samych Bojków nazwa ma charakter obraźliwy. Sami mówili o sobie raczej Hyrniaki, lub Werchowynci. W Polsce mieszkali na wschód od doliny Osławy i Osławicy, północna granica to min. Równia, o której dzisiejszy wpis. Wsie dalej na północ miały charakter mieszny. Granica wschodnia to dolina Łomnicy, dziś na Ukrainie. Południowa granica jest nie do określenia.
W wyniku wysiedleń po II Wojnie Światowej, Bojkowie w Polsce już praktycznie nie istnieją. Największe ich skupiska są na terenie Ukrainy, skąd nie byli wysiedlani.
Cerkwie bojkowskie w swej architekturze były bardzo archaiczne - trójdzielne, z największą nawą, nakryte dachem namiotowym, bez wieży. Cerkiew w Równi nie dokładnie pasuje do tego wzorca - zamiast dachów namiotowych ma trzy kopuły.
Cerkiew wzniesiono prawdopodobnie w I poł. XVIII wieku, jako świątynię grekokatolicką, pod wezwaniem Opieki (Pokrow) Bogarodzicy. Jej historia jest dość typowa, dla terenów gdzie się znajduje - po II wojnie opuszczona, zamieniona na magazyn nawozów i płodów rolnych. Na szczęście objęta nadzorem konserwatorskim, w latach 60 została wyremontowana. Od 1969 r. rozpoczęto odprawianie Mszy Świętych przed nią, kilka udało się odprawić w środku, co jednak skutkowało ponownym zamknięciem świątyni. Dopiero w 1972 r. przekazano ją kościołowi rzymskokatolickiemu, w 1975 r. przeprowadzono kolejny gruntowny remont.
Budowla orientowana, konstrukcji zrębowej, w górnych partiach obita gontem. Bryła trójdzielna, z dwukondygnacyjnym babińcem. Nad nawą duża, ośmiopołaciowa kopuła na ośmiobocznym dwustrefowym tamburze, przedzielonym daszkiem okapowym.
Wewnątrz nie zachowało się wyposażenie cerkiewne, są tylko ślady dawnego wystroju, takie jak wgłębienia w których mocowany był ikonostas, czy miejsca po ołtarzach bocznych. Wystrój jest współczesny, chociaż zwraca uwagę wielki barokowy krzyż nad ołtarzem. Jest to dar bp Ignacego Tokarczuka z 1973 r. - przywieźli go tuż po wojnie przesiedleńcy ze wschodu.
Ciekawostką jest przejście z pięterka nad babińcem na chór w nawie. Jest to niewielki otwór wycięty pod daszkiem pomiędzy dwiema częściami cerkwi. Jak bardzo niski jest to otwór, niech świadczy poniższe zdjęcie:
Na zakończenie jeszcze zdjęcie dzwonnicy:
Zapraszam znów!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz