Bliźniaczki - Lipa i Brzeżawa

Spotkanie bliźniąt zawsze wywołuje ciekawość - zwłaszcza jeśli mówimy o bliźniętach jednojajowych. Przypatrujemy się, porównujemy, szukamy różnic, żeby łatwiej było jedno odróżnić od drugiego. No i to chyba jest naturalne, taka ciekawość. 

Weselej robi się, kiedy spotka się dwa identyczne budynki - bliźnięta. Zwłaszcza gdy mówimy o budowlach sakralnych, takich jak cerkwie. Takie dwie bliźniaczki można spotkać na Pogórzu Przemyskim, w dwóch sąsiadujących ze sobą wsiach - w Lipie i w Brzeżawie. 

Brzeżawa

Lipa znajduje się przy głównej drodze, prowadzącej z Dynowa do Birczy i dalej do Przemyśla. Główną drogę proszę potraktować raczej jako eufemizm - co prawda asfalt jest, ale... No właśnie.
Z kolei Brzeżawa to wioseczka w odosobnionej dolinie, która odchodzi od wspomnianej wcześniej drogi. Innymi słowy - cisza i spokój.

Lipa

Czym się różnią cerkwie? Na pierwszy rzut oka stanem zachowania. Cerkiew w Lipie, która powstała w 1830 r. pod wezwaniem św. Paraskewii, rozpaczliwie woła o remont. W katastrofalnym stanie znajduje się podmurówka, co grozi dezintegracją całego budynku. Niestety, ale lokalnej parafii rzymskokatolickiej, która sprawuje opiekę nad cerkwią, nie stać na remont - niedawno skończono budowę nowej świątyni, znając życie, to jeszcze trzeba spłacić długi.

Brzeżawa

Z kolei cerkiew z Brzeżawy, datowana na 1843 r. (pod wezwaniem św. Michała) wygląda przepięknie po niedawno ukończonym remoncie. Bryły obu świątyń są niemalże identyczne. Obie są drewniane, kryte blaszanym dachem. Są orientowane, konstrukcji zrębowej. Bryły cerkwi są pozornie dwudzielne, prezbiteria i nawy o tej samej szerokości, babińce są węższe. W obu przypadkach od południa znajduje się otwarte na prezbiterium pomieszczenie, które jest swego rodzaju pozostałością pastoforium - element niezwykle rzadki w XIX wiecznej architekturze cerkiewnej. Generalnie pastoforia, jako miejsca przygotowania Eucharystii i przechowywania szat liturgicznych zostały zastąpione przez zakrystie - a tu mamy i zakrystię i pastoforium.

Lipa

  Dach, którymi nakryto cerkwie jest jednokalenicowy, z trzema baniami na ośmiobocznych bębnach. Wewnątrz beczkowe sklepienia i polichromie figuralne. Mimo intensywnych działań wojennych, zachowało się wnętrze i wyposażenie cerkiewne. Największą różnicą z zewnątrz, jest dodatkowe wejście: cerkiew w Lipie ma dodatkowe wejście do nawy od strony południowej.

Lipa

Dodatkowo naprzeciwko cerkwi w Lipie znajduje się murowana kaplica grobowa rzymskokatolickiej rodziny Zarembów, zbudowana w stylu neogotyckim. Inna sprawa, że wokół cerkwi w Lipie znajduje się cmentarz, na którym znajdują się groby greckokatolickich mieszkańców wsi. 

Brzeżawa

Zapraszam wkrótce :)