Centrum schizmy - Tylawa

Pisząc o czasowni w Kwiatoniu, wspomniałem o schizmie tylawskiej. W skrócie, to chodzi o to, że w Tylawie, w rozpoczął się rozłam w cerkwi grekokatolickiej. Jedną z przyczyn była pogłębiająca się ukrainizacja cerkwi. Nie można też zapomnieć o lokalnych konfliktach, związanych chociażby z wysokimi kosztami posług religijnych. Skutkiem było to, że wiele wspólnot grekokatolickich przeszło na prawosławie. 

Tylawa leży na południowych krańcach Polski, przy głównej drodze z Dukli do przejścia granicznego w Barwinku, na skrzyżowaniu z drogą prowadzącą w stronę Komańczy. Ciekawostką jest to, że pierwsze ślady osadnictwa na tych terenach sięgają epoki brązu i żelaza (2000 r. p.n.e. - 400 r. p.n.e). Znaleziono też ślady z czasów rzymskich i bizantyjskich. Z 1486 r. mamy informację o zastawieniu tej wsi przez właściciela Dukli. W 1769 r. w okolicy Tylawy koncentrowały się wojska konfederatów barskich pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego. W 1914 r. wojska austro- węgierskie cofając się podpaliły wieś, dwukrotnie toczono też tu walki. 10 września 1939 r. Tylawę zajęły wojska słowackie (tak, jeśli o tym jeszcze nie wiesz, to 1 września 1939 r. Polskę napadły nie tylko Niemcy pod rządami Hitlera, ale także Słowacja, władana przez ks. Tiso). W 1942 r. w pobliskim lesie na wzgórzu Błudna Niemcy dokonali likwidacji getta z Dukli oraz Polaków pochodzenia żydowskiego z okolicznych miejscowości.
23 września 1944 r. w ramach operacji dukielsko preszowskiej Armia Czerwona zdobyła wieś.

Ale wróćmy do samej świątyni. Jest to cerkiew łemkowska, w stylu zachodnim. To znaczy naśladuje styl zachodni, bo jest ona murowana z kamienia, trójdzielna, orientowana. Jest to druga świątynia w tym miejscu, wcześniejsza była drewniana. Została wzniesiona jako grekokatolicka w 1787 r. Po schizmie tylawskiej przeszła w posiadanie cerkwi prawosławnej. 

Trójdzielność jest ładnie widoczna - sanktuarium zamknięte półkoliście, duża nawa główna, pod wieżą babiniec. Nad prezbiterium i nawą baniaste wieżyczki, na wieży dach namiotowy.

Wewnątrz zachował się ikonostas, oraz część polichormii grekokatolickiej.

Na powyższym zdjęciu (z 2016r.) ikona chramowa - przedstawiająca patronkę cerkwi jest zasłonięta reprodukcją Immaculata - Niepokalanej. Cerkiew została wybudowana pod wezwaniem Narodzenia Bogarodzicy. 

Widoczne na zdjęciupóźnorenesansowe ławki, których przecież w cerkwi nie było, zostały przeniesione z drewnianego kościoła w Iwoniczu. 

Obok cerkwi znajduje się kilka pochówków, wyglądających na kapłańskie:

Za cerkwią znajduje się właściwy cmentarz, wyglądający na wciąż używany. Między drzewami odgradzającymi cerkiew od cmentarza znajduje się niepozorny nagrobek, będący niemym świadkiem historii:

Sama świątynia od czasu wysiedleń pełni rolę kościoła katolickiego, obecnie pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. 

Pozdrawiam i zapraszam!