Perła Beskidu - Kwiatoń

Szok i niedowierzanie. Przygotowując wpis o czasowni w Kwiatoniu, okazało się, że nie ma wpisu o jednym z najcenniejszych zabytków architektury cerkiewnej w Polsce. No po prostu obłęd w ciapy. Jest to tym bardziej ważna budowla dla mnie, ze to właściwie od niej zaczęło się moje zainteresowanie cerkwiami poza Bieszczadami. A tutaj taki brak. 

Do Kwiatonia nie jest trudno trafić, zwłaszcza jeśli już się jest w Uściu Gorlickim - ogromne znaki drogowe wskazują drogę do tej perły architektury.
Cerkiew p.w. św. Paraskewy powstała w XVII wieku, jako rok budowy najczęściej podaje się 1700. Wieżę dostawiono w 1743 r. - przynajmniej taką datę znaleziono na jednej z belek konstrukcji. Możliwe, ze jest to tylko data remontu, w każdym razie jest to najstarsza pewnie datowana wieża w cerkwi łemkowskiej.

 Świątynia powstała jako grekokatolicka, po akcji Wisła została przejęta przez Kościół Rzymskokatolicki. Obecnie jest także współużytkowania przez Grekokatolików. W 2013 roku została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Uznawana jest za modelowy przykład cerkwi łemkowskiej stylu północno- zachodniego. Konstrukcji zrębowej, trójdzielna, każda z części na planie kwadratu, wyraźnie zaznaczona. Nad nawą kopuła zrębowa z podwójnym załamaniem, nad sanktuarium z pojedyńczym. Nad babińcem nabudowana wieża o konstrukcji słupowej. Wokół wieży znajduje się zachata. Całość budowli obita jest gontem, z wyjątkiem izbicy na wieży, która jest oszalowana pionowymi deskami.

Wewnątrz doskonale zachowały się polichromie, pochodzące z 1811 r. imitujące marmurowe kolumny i gzymsy. Obok ikonostasu zachowały się malowidła św. Olgi i św. Włodzimierza. Na stropie znajduje się malowidło Pokrow (Opieka) Bogarodzicy.

Ikonostas pochodzi z 1904 r., ikony wyszły spod ręki Michała Bogdańskiego.

Ikona Deesis (Chrystus tronujący, poniżej Ostatnia Wieczerza - dowód na latynizację cerkwi).

Największe ikony, znajdujące się w dolnym rzędzie, to ikony namiestne. Od lewej:
św. Mikołaj, jako najbardziej czczony święty na danym terenie:

Gdzieś zgubiłem ikonę Matki Bożej, więc następna jest ikona Pana Jezusa:

Ostatnią ikoną, albo pierwszą od prawej jest św. Paraskewa - patronka świątyni.

Małe ikony, widoczne nad namiestnymi, to prazdniki. Przedstawiają one najważniejsze święta kościelne i w te dni były wystawiane do adoracji przez wiernych.
Centralne drzwi w ikonostasie to carskie wrota - tylkko kapłan i car mogli przejść nimi. Na medalionach wizerunki czterech Ewangelistów - Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

Za ikonostasem znajduje się ołtarz, pochodzący z XIX wieku.

Na stropie sanktuarium, nad ołtarzem, znajduje się polichromia przedstawiająca Przemienienie na Górze Tabor:

Pod chórem znajdują się obrazy: Zabójstwo Abla i Wypędzenie z Edenu.

I to tyle na dziś - zdecydowanie lepiej zobaczyć tą cerkiew na własne oczy, do czego zachęcam!

Zapraszam zaś!